Με συγκίνηση και θαυμασμό, ας στρέψουμε τη σκέψη μας στην ένδοξη εποποιία του “40”, τότε που ο Ελληνικός λαός πρόταξε τα στήθη του στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου, γράφοντας για μια ακόμη φορά νέες σελίδες δόξας.
Πριν από εβδομήντα χρόνια, ο δικτάτορας της φασιστικής Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι, θέλοντας να δημιουργήσει ξανά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, έστειλε τα στρατεύματά του στην Ελλάδα,πιστεύοντας ότι η κατάκτησή της θα ήταν ένας περίπατος, όπως έγινε με την Αιθιοπία τον Απρίλιο του 1939.
Αλλά ας δούμε με τη σειρά την εξέλιξη των γεγονότων που οδήγησαν στο έπος του 1940.
Η κατάληψη της Αλβανίας από την Ιταλία το 1939, ήταν η πρώτη ένδειξη ότι η Ιταλία είχε αποφασίσει να επιτεθεί και στην Ελλάδα.
Στις 10 Ιουνίου 1940, η Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο εναντίον της Αγγλίας και Γαλλίας.
Τον Ιούλιο του 1940, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας κατηγόρησε την κυβέρνηση της Αθήνας ότι “δήθεν επιτρέπει στα Αγγλικά πολεμικά πλοία να χρησιμοποιούν τα Ελληνικά λιμάνια”.
Από εκεί και μετά οι προκλήσεις έγιναν πιο συχνές. Τα Ιταλικά αεροσκάφη παραβίαζαν σχεδόν καθημερινά τον Ελληνικό εναέριο χώρο.
Στις 15 Αυγούστου 1940, Ιταλικό υποβρύχιο βυθίζει το Ελληνικό καταδρομικό “ΕΛΛΗ” μέσα στο λιμάνι της Τήνου, κατά τη διάρκεια του εορτασμού της Παναγίας και πλέον όλα δείχνουν ότι η Ελλάδα θα περνούσε γρήγορα το κατώφλι του πολέμου.
Φθινόπωρο 1940. Όλη η Ευρώπη έχει υποκύψει στις Γερμανικές Στρατιές,πλην της Βρετανίας που είναι απομονωμένη και δέχεται αλλεπάλληλα χτυπήματα από τη Γερμανική αεροπορία, της τότε Σοβιετικής Ένωσης,της Ελλάδας και της Τουρκίας που με επιτηδειότητα περιέπαιζε τους πάντες. Εκείνη ακριβώς την κρίσιμη ώρα η μικρή Ελλάδα, είχε τη δύναμη να ορθώσει το ανάστημά της μπροστά στη σιδερόφρακτη φασιστική πολεμική μηχανή,που σάρωνε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ξημερώνει η 28η Οκτωβρίου 1940. Ο Έλληνας πρωθυπουργός λαμβάνει το τελεσίγραφο από τα χέρια του πρεσβευτή της Ιταλίας στην Αθήνα. Το τελεσίγραφο είναι λιτό και ξεκάθαρο. “Να επιτραπεί η είσοδος των Ιταλικών στρατευμάτων στην Ελληνική επικράτεια, για να εγγυηθούν την ουδέτερη στάση των Ελλήνων προς την εμπόλεμη με την Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία”.
Η απάντηση είναι “ΟΧΙ“ που έπεσε σαν αστραπή μέσα στην σκοτεινή ατμόσφαιρα της Ευρώπης και γέμισε ελπίδα και θαυμασμό τους συμμάχους.
Η ώρα για το μεγάλο αγώνα είχε σημάνει. Ο Ελληνικός στρατός ακαταπόνητος ρίχνεται στη μάχη. Η Ελλάδα με την κήρυξη του πολέμου ήταν σχεδόν ανεπιστράτευτη. Στην Ελληνο-αλβανική μεθόριο διέθετε ελαφρές δυνάμεις προκάλυψης. Αντίθετα οι Ιταλικές δυνάμεις ήταν αριθμητικά υπέρτερες και άριστα εξοπλισμένες.
Η επιχείρηση από Ελληνικής πλευράς προέβλεπε την τήρηση αρχικά αμυντικής στάσης, μέχρι την τοποθεσία ΕΛΑΙΑ- ΚΑΛΑΜΑΣ και με την ολοκλήρωση της επιστράτευσης ,ανάληψη επιθετικών ενεργειών.
Στις 0540 ώρα, τα Ιταλικά στρατεύματα εισβάλλουν στο έδαφός μας. Ταυτόχρονα η Ιταλική αεροπορία βομβαρδίζει το μέτωπο και τα μετόπισθεν. Οι Ελληνικές δυνάμεις προβάλλουν πεισματική αντίσταση. Από την πρώτη στιγμή η Ιταλική εισβολή σκόνταψε πάνω στην ηρωική αντίσταση του Έλληνα στρατιώτη. Ο ολιγάριθμος Ελληνικός στρατός παρά τις αντίξοες εδαφικές και καιρικές συνθήκες φαίνεται να είναι ο νικητής.
Πράγματι με την ολοκλήρωση της επιστράτευσης οι Ελληνικές νίκες διαδέχονται η μία την άλλη. Καλαμάς, Δελβινάκι, Μορόβας, Ιβάν, Δεβόλης, Τρεμπεσίνα, Τόμαρος, είναι μερικές από τις τοποθεσίες που οι Έλληνες κατέστρεψαν τις Ιταλικές δυνάμεις. Η Ιαχή “αέρα“ των Ελλήνων πολεμιστών αντηχούσε στα Ηπειρώτικα βουνά και γέμιζε φόβο και τρόμο τους Ιταλούς.
Ο Ελληνικός στρατός προχωρεί κεραυνοβόλα και ελευθερώνει τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου την μια μετά την άλλη: Κορυτσά Μοσχόπολη, Πρεμετή, Αργυρόκαστρο, Χειμάρα, Κλεισούρα.
Ο Μουσολίνι εξοργίζεται και την άνοιξη του 1941 εξαπολύει αντεπίθεση με τις πιο επίλεκτες δυνάμεις και τα πιο ισχυρά όπλα, με προσωπική επίβλεψη,η οποία όμως αποκρούσθηκε με την ίδια επιτυχία, όπως και την πρώτη φορά.
Η Ελλάδα αγωνίσθηκε σθεναρά και κράτησε τα εδάφη της επι επτά μήνες,αλλά ο αγώνας έγινε άνισος όταν τον Απρίλιο 1941 επιτέθηκε η πανίσχυρη Γερμανική πολεμική μηχανή. Τέλη Μαΐου 1941 η Ελλάδα υπέκυψε στους Γερμανούς και γνώρισε τις φρικαλεότητες μιας στυγνής κατοχής. Για τρισήμισυ περίπου χρόνια ο Ελληνικός λαός είχε την πιο απάνθρωπη μεταχείριση από τους κατακτητές, που διέπραξαν ανήκουστα εγκλήματα σε βάρος της χώρας μας.
Η σθεναρή αντίσταση και νίκη της Ελλάδας επι της Ιταλίας, υπήρξε ιστορικό γεγονός, κρίσιμο για την πορεία του Β? Παγκοσμίου Πολέμου. Σημαντικές προσωπικότητες της Ευρώπης έλεγαν με θαυμασμό: “Ο Έλληνας στρατιώτης ύψωσε προστατευτικά τη σπάθη του επάνω από το πληγωμένο κορμί της Ευρώπης και έδωσε στους λαούς της γης αστραφτερό παράδειγμα αντίστασης ψυχικής ευγένειας και εθνικής τιμής“.
Ο θαυμασμός των ισχυρών για την Ελλάδα γρήγορα εξαπλώνεται παντού. Ακόμα και αυτός ο Χίτλερ σε λόγο του τον Μάιο του1941 είπε: “Η ιστορική δικαιοσύνη με υποχρεώνει να παραδεχθώ πως από όλους τους αντιπάλους ο Έλληνας στρατιώτης πολέμησε με ύψιστο ηρωϊσμό και αυτοθυσία και συνθηκολόγησε μόνο όταν η παραπέρα αντίσταση ήταν αδύνατη και συνεπώς μάταιη“.
Γιορτάζοντας φέτος τα εβδομήντα χρόνια από την εποποιία του 1940 ας αποτίσουμε ελάχιστο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στους νεκρούς ήρωες και ας δώσουμε όλοι μαζί, όπως έκανε τότε η γενιά του “40” τη δική μας υπόσχεση, ότι τα κατορθώματά τους θα αποτελούν για μας οδηγό φάρο στη δύσκολη πορεία της πατρίδας. Η θυσία τους ας γίνει χρέος ενότητας και προσήλωσης, στα ιδανικά της ελευθερίας και της προκοπής.
Γιώργος Μαρλαγκίτας